مراکش ابتکار عمل آفریقا-آتلانتیک را به سمت مشارکت استراتژیک و توسعه یکپارچه رهبری می‌کند.

فرآیند آتلانتیک آفریقایی یکی از برجسته‌ترین ابتکارات ژئوپلیتیکی است که در دهه گذشته در این قاره شاهد آن بوده‌ایم و منعکس‌کننده یک آرمان جمعی برای ایجاد یک فضای یکپارچه آتلانتیک آفریقایی مبتنی بر مشارکت، همبستگی و رفاه مشترک است. تحت رهبری خردمندانه اعلیحضرت ملک محمد ششم، مراکش به عنوان یک بازیگر محوری در شکل‌دهی به این چشم‌انداز و تبدیل آن به گام‌های عملی و ابتکارات نهادی ملموس ظاهر شده است.

پنجمین نشست، به میزبانی پرایا، پایتخت کیپ ورد، در چارچوب یک پویایی رو به رشد برگزار می‌شود که در فرآیندی که از سال ۲۰۲۲ آغاز شد و منجر به توسعه یک چارچوب نهادی مستحکم شد، به ویژه تأسیس دبیرخانه کل این فرآیند در رباط و تصویب سه خوشه موضوعی اصلی: امنیت و گفتگوی سیاسی، اقتصاد آبی و اتصال دریایی و انرژی، و توسعه پایدار و محیط زیست، به اوج خود رسید. این محورها منعکس کننده آگاهی استراتژیک از اولویت‌های فضای آفریقا و اقیانوس اطلس هستند و به چالش‌های فعلی و آینده آن می‌پردازند.

مراکش، به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیک و تخصص دیپلماتیک و توسعه‌ای خود، نقش مهمی در تبدیل این ایده به یک ابتکار عملی که به طور فزاینده‌ای مورد توجه منطقه‌ای و بین‌المللی قرار گرفته است، ایفا کرد. میزبانی رباط از این مجموعه توسط دبیرخانه عمومی نه تنها بیانگر اعتماد به پادشاهی است، بلکه بازتابی از جایگاه آن به عنوان محرک ادغام جنوب-جنوب و بازیگری مسئول در مهندسی توازن منطقه‌ای است. مراکش برای فراهم کردن چارچوب لازم برای مشورت‌های منظم بین کشورهای آفریقایی حوزه اقیانوس اطلس تلاش کرده و با بسیج تخصص، ایجاد کانال‌های همکاری و پیشنهاد پروژه‌های واقع‌بینانه و قابل اجرا، به تضمین همگرایی بین اراده سیاسی و اقدام عملی کمک کرده است.

تصویب اولین گزارش اجرایی و پیگیری مداوم توصیه‌های آن در نشست بعدی وزرا که قرار است در سپتامبر 2025 در نیویورک، در حاشیه هشتادمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد برگزار شود، تأیید می‌کند که روند کشورهای آفریقایی آتلانتیک از مرحله تأسیس به مرحله عملیاتی منتقل شده است. این امر، این پلتفرم را به عنوان چارچوبی امیدوارکننده برای تغییر شکل ژئوپلیتیک اقیانوس اطلس، با شروع از جنوب آفریقا که سال‌هاست در حاشیه شبکه‌های اصلی نفوذ باقی مانده است، تقویت می‌کند.

ابتکار آتلانتیک بُعدی دوگانه دارد: از یک سو، مظهر تمایل کشورهای آفریقایی هم‌مرز با آتلانتیک برای به دست گرفتن مشترک آینده منطقه‌ای خود است و از سوی دیگر، تغییر دیدگاه مراکش نسبت به منطقه آتلانتیک، از یک مرز دریایی صرف به یک منطقه استراتژیک برای توسعه یکپارچه و امنیت جمعی را برجسته می‌کند. در حالی که برخی از ابتکارات منطقه‌ای در اهداف خود راکد مانده‌اند، روند کشورهای آفریقایی حوزه اقیانوس اطلس نمونه‌ای نادر از یک ابتکار کاملاً آفریقایی را نشان می‌دهد که از واقعیت زاده شده، از پویایی سیاسی نهادی دائمی برخوردار است و تعهد خود را در هر مرحله تجدید می‌کند.

با توجه به چالش‌های اقلیمی، امنیتی و اقتصادی پیش روی آفریقا، ابتکار آتلانتیک سازوکاری نوآورانه برای تقویت ادغام منطقه‌ای مبتنی بر ادغام به جای رقابت، سرمایه‌گذاری در اقتصاد آبی و فرصت‌های انرژی تجدیدپذیر و دستیابی به تعادل بین توسعه و حفاظت از محیط زیست ارائه می‌دهد. بنابراین، این فراخوان، فراخوانی برای بازنگری در مفهوم تعلق جغرافیایی و سیاسی و تبدیل اقیانوس اطلس به فضایی مشترک است که در درجه اول منافع آفریقا را منعکس کند.

نقش مراکش در موفقیت این چشم‌انداز همچنان حیاتی است، نه تنها از طریق حمایت سیاسی و نهادی آن، بلکه از طریق تعهدش به مشارکت ذینفعان مختلف و گشودن این ابتکار عمل به روی مشارکت‌های چندجانبه، و در نتیجه افزایش اعتبار و اثربخشی آن. مراکش صرفاً خواستار ادغام آفریقا و اقیانوس اطلس نیست، بلکه با تکیه بر تجربه پیشرفته خود در توسعه پایدار و شبکه متوازن روابطش در آفریقا و سراسر جهان، به طور فعال در ساخت آن مشارکت می‌کند.