مراکش و کشورهای آمریکای لاتین: تغییرات استراتژیک، موضع مراکش را در مورد مسئله صحرا تقویت می‌کند

روابط مراکش با کشورهای آمریکای لاتین در سال‌های اخیر دستخوش تحول عمیقی شده است که در عمل در نزدیکی سیاسی رو به رشد و دیپلماسی فعالی که منجر به مواضعی در حمایت از تمامیت ارضی پادشاهی شده است، منعکس شده است. آخرین این گام‌ها از سوی اکوادور برداشته شد که رسماً در ژوئیه ۲۰۲۵ از به رسمیت شناختن به اصطلاح "جمهوری صحرا" صرف نظر کرد و به فهرست رو به رشدی از کشورهای این قاره پیوست که مواضع سنتی خود را در مورد درگیری مصنوعی بر سر صحرای مراکش تغییر داده‌اند.

این تصمیم که نشان دهنده یک توسعه کیفی در موضع اکوادور است، نمی‌تواند از فعالیت دیپلماتیک فعال مراکش به رهبری اعلیحضرت ملک محمد ششم، به ویژه در رابطه با فضاهای ژئوپلیتیکی که تا همین اواخر متحدان سنتی تز جدایی‌طلبی محسوب می‌شدند، جدا باشد. این تحول نتیجه مستقیم مشارکت فعال پادشاهی در رویکردی مبتنی بر گفتگو، مشارکت چندبعدی و احترام متقابل به اصول حاکمیت و عدم دخالت در امور داخلی است.

برای دهه‌ها، برخی از کشورهای آمریکای لاتین از جبهه پولیساریو حمایت کرده‌اند که ناشی از گرایش‌های چپ رادیکال و صف‌بندی‌های ایدئولوژیک جنگ سرد بوده است. با این حال، سال‌های اخیر فرسایش این گفتمان را در مواجهه با ظهور رویکردهای عمل‌گرایانه‌تر که منافع اقتصادی و سیاسی را در نظر می‌گیرند، آشکار کرده است. مراکش هوشمندانه از این رویکرد برای توسعه روابط دوجانبه خود با چندین کشور، مانند کلمبیا، برزیل، شیلی، پاراگوئه، پرو و ​​گواتمالا استفاده کرده است.

تصمیم اخیر اکوادور این روند جدید را تأیید می‌کند، که در چارچوب مجموعه‌ای از بررسی‌های انجام شده توسط کشورهایی مانند پرو (2023)، السالوادور، پاراگوئه و جمهوری دومینیکن صورت گرفته است که تصمیم گرفته‌اند به رسمیت شناختن این شبه‌موجودیت را پس بگیرند یا به حالت تعلیق درآورند و حمایت خود را از یک راه‌حل سیاسی تحت نظارت سازمان ملل متحد تأیید کنند.

در برابر این تغییرات، مدل مراکشی همکاری جنوب-جنوب به عنوان یک عامل تعیین‌کننده در متقاعد کردن شرکای جدید به اعتبار پیشنهاد مراکش ظاهر می‌شود. این پادشاهی به دیپلماسی سنتی بسنده نمی‌کند، بلکه به مشارکت‌های استراتژیک اقتصادی و توسعه‌ای، مانند همکاری در زمینه‌های کشاورزی، امنیت غذایی، آموزش، انرژی‌های تجدیدپذیر و بهداشت، متکی است.

شاید ابتکارات سلطنتی، چه در آفریقا و چه در اقیانوس اطلس جنوبی، در معرفی مراکش به عنوان یک بازیگر منطقه‌ای قابل اعتماد که در چارچوب منطق توسعه مشترک فعالیت می‌کند، نقش داشته باشد. این امر به طور فزاینده‌ای در کشورهای آمریکای لاتین که به دنبال شرکایی به دور از هژمونی اقتصادی و سیاسی قدرت‌های بزرگ هستند، طنین‌انداز می‌شود.

آنچه در اظهارات تعدادی از مقامات آمریکای لاتین قابل توجه است این است که حمایت آنها از مراکش دیگر محدود به بی‌طرفی نیست، بلکه به تأیید صریح ابتکار خودمختاری ارائه شده توسط مراکش در سال ۲۰۰۷ به عنوان یک راه حل جدی و واقع‌بینانه برای این درگیری گسترش یافته است. این حمایت به عنوان شاخصی از اعتقاد رو به رشد در جامعه بین‌المللی تلقی می‌شود که پیشنهاد جدایی‌طلبانه دیگر از هیچ اعتبار سیاسی یا مشروعیت دیپلماتیکی برخوردار نیست.

این تغییر با به رسمیت شناختن حاکمیت مراکش بر صحرای خود توسط ایالات متحده در دسامبر ۲۰۲۰ تقویت شد. اگرچه اکثر کشورهای آمریکای لاتین به صراحت از این تصمیم پیروی نکردند، اما این تصمیم نقطه مرجع محکمی در تلاش برای اتخاذ مواضع جدید مبتنی بر واقع‌گرایی و احترام به تمامیت ارضی کشورها بود.

با توجه به این پویایی، می‌توان گفت که مراکش در حال دستیابی به پیشرفت دیپلماتیک ملموسی در فضای آمریکای لاتین است، پیشرفتی که به دستاوردهای سیاسی در جامعه بین‌المللی تبدیل می‌شود.

با هر کشوری که به رسمیت شناختن این موجودیت خیالی را پس می‌گیرد، حلقه محاصره جبهه جدایی‌طلب تنگ‌تر می‌شود و مشروعیت استدلال آن در مجامع بین‌المللی کاهش می‌یابد، به ویژه با توجه به کاهش قابل توجه حمایت سنتی الجزایر به دلیل بحران‌های داخلی و خارجی آن.

در مجموع، مواضع پی در پی اتخاذ شده توسط کشورهای آمریکای لاتین، و اخیراً اکوادور، نه تنها نشان دهنده موفقیت دیپلماتیک مراکش، بلکه نشان دهنده تغییر موضع ژئوپلیتیکی به نفع مسئله صحرا و تثبیت یک مدل مراکشی متعادل و مؤثر در محیط بین‌المللی آن، مبتنی بر احترام، توسعه و مشارکت‌های متعادل است.