آفریقا، به لطف منابع معدنی خود، ستون استراتژیک اقتصاد سبز جهانی

آفریقا اکنون خود را به عنوان یک بازیگر کلیدی در گذار به اقتصاد جهانی کم کربن تثبیت می‌کند. این قاره، غنی از منابع زیرزمینی سرشار از فلزات حیاتی مانند لیتیوم، کبالت، گرافیت، منگنز، عناصر خاکی کمیاب و فلزات گروه پلاتین، کلیدهای آینده انرژی و فناوری را در دست دارد. این منابع برای ساخت باتری‌ها، وسایل نقلیه الکتریکی، آهنرباهای صنعتی، توربین‌های بادی و زیرساخت‌های تولید انرژی تجدیدپذیر ضروری هستند.

برآوردها نشان می‌دهد که آفریقا می‌تواند تا 30 درصد از ذخایر جهانی این فلزات استراتژیک را در خود جای دهد. کشورهایی مانند مراکش، جمهوری دموکراتیک کنگو، گینه و نامیبیا در حال توسعه پتانسیل خود از طریق سیاست‌هایی با هدف کسب ارزش بیشتر در زنجیره تولید هستند. آفریقای جنوبی و زیمبابوه، به نوبه خود، مقادیر قابل توجهی پلاتین و کروم دارند که برای تولید هیدروژن سبز و فناوری‌های کم کربن ضروری است.

روندهای فعلی نشان می‌دهد که آفریقا دیگر فقط یک منطقه استخراج نیست. ممنوعیت صادرات لیتیوم خام زیمبابوه که از سال ۲۰۲۲ آغاز می‌شود، نشان‌دهنده یک استراتژی سیاسی جدید است: فرآوری مواد خام به صورت محلی برای تقویت اشتغال‌زایی، جذب سرمایه‌گذاری صنعتی و بهبود درآمدهای دولت. این مسیر با جاه‌طلبی‌های قاره‌ای برای صنعتی‌سازی پایدار، که با مشارکت‌های استراتژیک با اروپا، ایالات متحده و چین پشتیبانی می‌شود، تقویت می‌شود.

در سطح اقتصاد کلان، پتانسیل بسیار زیاد است. صندوق بین‌المللی پول تخمین می‌زند که فلزات حیاتی می‌توانند تا سال ۲۰۵۰ تا ۱۲٪ از تولید ناخالص داخلی آفریقا را تشکیل دهند. در همین حال، مجمع جهانی اقتصاد پیش‌بینی می‌کند که توسعه یک اکوسیستم تولید باتری آفریقایی می‌تواند بین ۵۰۰۰۰۰ تا یک میلیون شغل ایجاد کند. این رشد صنعتی، تقاضای انرژی محلی را افزایش می‌دهد و سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی، بادی و برق آبی را تحریک می‌کند.

با این حال، این تغییر استراتژیک تنها از طریق پروژه‌های شفاف، عادلانه و فراگیر می‌تواند پایدار باشد. بسیاری از کشورهای آفریقایی هنوز برای نوسازی صنایع استخراجی و فرآوری خود به هجوم قابل توجهی از سرمایه خصوصی نیاز دارند. دسترسی عادلانه به این فرصت‌ها باید بر اساس مدلی باشد که فراتر از منطق استخراجی گذشته باشد، با ادغام جوامع محلی و تقویت ظرفیت‌های ملی.

رونق معدن و انرژی آفریقا چیزی بیش از یک فرصت است: این یک ضرورت برای یک گذار زیست‌محیطی عادلانه جهانی است. با تبدیل شدن به یکی از ارکان اقتصاد سبز جدید، این قاره سرانجام می‌تواند امیدوار باشد که از یک تأمین‌کننده مواد اولیه به یک محرک توسعه پایدار جهانی تبدیل شود.