ایران و روسیه؛ ترسیم نقشه راه 20 ساله

متن مقاله این دیپلمات ارشد ایرانی با نام "جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه: ترسیم نقشه راه 20 ساله برای دستیابی به همکاری های استراتژیک آینده" به شرح زیر است.

در بحبوحه تحولات مهم جهانی، تعاملات نزدیک، مستمر و قابل اعتماد مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در خدمت منافع مردم دو ملت و کمک به صلح و ثبات منطقه ای و جهانی است.

در چارچوب تعاملات سطح بالا بین ایران و روسیه، جناب آقای دکتر عباس عراقچی وزیر محترم امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در تاریخ 25 فروردین 1394 برای دیدار و رایزنی با مقامات عالی رتبه روسیه از جمله جناب ولادیمیر پوتین رئیس جمهور و جناب سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه به مسکو سفر خواهند کرد. هدف اولیه این سفر، رساندن پیام مکتوب رهبر انقلاب اسلامی به رئیس جمهور پوتین است.

جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه از نظر گفتمانی (هویت)، جغرافیایی (سرزمین، جمعیت، منابع معدنی و انرژی)، سرمایه انسانی (روحیه ملی، بسیج مردمی و اعتبار) و سیاسی (الگوی حکمرانی) دارای ویژگی‌های متمایز و برجسته‌ای هستند. هر دو کشور به طور همزمان دارای عناصر مادی و غیرمادی قدرت هستند و به عنوان بازیگران مستقل و تأثیرگذار، نقش مهمی در تحولات، روندها و چشم‌اندازهای آینده جهانی دارند.

ایران و روسیه از دیرباز برای ترویج چندجانبه گرایی، رویکردهای عدالت محور و احترام متقابل همکاری داشته و از منافع یکدیگر در مجامع بین المللی دفاع کرده اند. در این زمینه، فدراسیون روسیه دیدگاه مشترکی با جمهوری اسلامی ایران در مورد مسائل بین‌المللی متعددی دارد که زمینه را برای گسترش متوازن و پایدار روابط دوجانبه فراهم می‌کند. یکی از مهم ترین اشتراکات دو کشور، زخم های عمیق یکجانبه گرایی افسارگسیخته غرب است که ضرورت همکاری های گسترده تر در آینده را نشان می دهد.

هم افزایی و هماهنگی بین دو ملت، در بالاترین سطوح، در رسیدگی به موضوعات کلیدی منطقه ای و بین المللی ضروری است، از جمله:

1- ایجاد چارچوب های مناسب برای گسترش بیشتر مشورت ها در سازوکارهای منطقه ای و جهانی، به ویژه سازمان همکاری شانگهای، بریکس و اتحادیه اقتصادی اوراسیا.

2- تداوم حمایت متقابل در مقابله با یکجانبه گرایی و تلاش در جهت هدایت نظام بین الملل به سوی نظم چند قطبی و چند بعدی.

3- مقابله هوشمندانه با تحریم های خصمانه و یکجانبه غرب.

4- تقویت همکاری ها در خصوص برنامه صلح آمیز هسته ای و مذاکرات هسته ای ایران.

5- تقویت تلاش های مشترک برای مبارزه با تروریسم بین المللی، جرایم سازمان یافته فراملی، قاچاق انسان، جریان های مالی غیرقانونی و قاچاق مواد مخدر.

6- رایزنی های مستمر و نتیجه گرا در مناطق مورد علاقه دوجانبه مانند آسیای مرکزی، قفقاز جنوبی، دریای خزر، افغانستان، غرب آسیا و آفریقا.

امضای معاهده مشارکت راهبردی جامع جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در 17 ژانویه 2025 توسط روسای جمهور دو کشور، یکی از مهمترین دستاوردهای روابط تهران - مسکو است که محصول سه سال مذاکرات مستمر و تبادل اسناد بین دو طرف است. در این زمینه، ترسیم یک برنامه اقدام مشترک و یک نقشه راه [20 ساله] برای دستیابی به همکاری های راهبردی آینده، مستلزم شناسایی زمینه های جدید همکاری و تهیه پیش نویس اسناد اجرایی همسو با چارچوب مفاد کلان سند فوق الذکر است تا مفاد آن عملی شود.

بنابراین، ما امیدواریم که از طریق پیگیری مجدانه مفاد پیمان مشارکت استراتژیک، روابط و تعاملات بین دو کشور در تمام سطوح دولتی و اجتماعی در آینده نزدیک بیشتر گسترش یابد.

همانطور که رهبر انقلاب اسلامی تاکید کردند، گسترش روابط با کشورهای همسایه و قدرت‌های اقتصادی مانند روسیه، چین و هند، سیاستی عقلانی و همسو با منافع و اولویت‌های ملی در برهه کنونی است.

در این چارچوب، امضای معاهده مشارکت راهبردی جامع ایران و روسیه و عضویت ناظر ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا از عوامل مهم در تعمیق روابط اقتصادی، افزایش حجم تجارت ایران و روسیه و تقویت فعالیت‌های تجاری به موازات آن است. شایان ذکر است که قرارداد جامع تجارت آزاد بین ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا از 15 می 2025 اجرایی می شود و بر اساس این توافق، تعرفه گمرکی بیش از 80 درصد کالاهای مبادله شده بین ایران و کشورهای عضو شامل روسیه، ارمنستان، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان حذف می شود.

بر این اساس، اکنون شالوده روابط ایران و روسیه بر دوستی و همسایگی استوار است و با تغییر زمان و شرایط، این روابط به طور فزاینده ای در هم تنیده و مستحکم می شوند. تصویب معاهده مشارکت استراتژیک توسط پارلمان روسیه (دوما ایالتی و شورای فدراسیون) به عنوان گام بزرگ دیگری در جهت توسعه رو به رشد روابط دوجانبه تلقی می شود.

در خاتمه، سفر امروز جناب آقای دکتر عراقچی وزیر محترم امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به مسکو به بهترین وجه در بستر تحقق همکاری های راهبردی و مطلوب آینده بیان می شود.