حزب حاکم آفریقای جنوبی یکی از اعضای ارشد خود را به دلیل سفر به مراکش برکنار کرد و تنش‌های صحرا را برجسته کرد

کنگره ملی آفریقا (ANC)، حزب حاکم آفریقای جنوبی، پس از سفر جنجالی به مراکش، اقدام قاطعی را علیه یکی از اعضای ارشد خود انجام داده است. این اقدام بر تنش‌های جاری پیرامون مناقشه صحرا تأکید می‌کند و شکاف‌های احتمالی در موضع این حزب در روابط بین‌الملل را آشکار می‌کند.

عبد باپلا، معاون سابق کمیته فرعی کمیته اجرایی ملی کنگره ملی آفریقا در روابط بین‌الملل، از وظایف خود برکنار شد. این حزب عدم پایبندی وی به قطعنامه های کنگره ملی آفریقا در مورد صحرا را دلیل اصلی این اقدام انضباطی عنوان کرد. این تصمیم در پی دیدار باپلا با ناصر بوریتا، وزیر امور خارجه مراکش در رباط در 7 اکتبر اتخاذ شد.

بنا بر گزارش ها، باپلا در طول سفر خود از روابط اقتصادی قوی تر بین آفریقای جنوبی و مراکش حمایت کرد و حتی از شرکت های مراکشی برای سرمایه گذاری در آفریقای جنوبی دعوت کرد. وی همچنین از بازگشت مراکش به اتحادیه آفریقا حمایت کرد، موضعی که مستقیماً با موضع دیرینه کنگره ملی آفریقا در مورد مناقشه صحرا در تضاد است.

کنگره ملی آفریقا مدت‌هاست که حامی سرسخت جبهه پولیساریو، یک جنبش جدایی‌طلب است که به دنبال استقلال صحرا از مراکش است. این حمایت از زمانی که آفریقای جنوبی جمهوری دموکراتیک عربی خودخوانده صحرا (SADR) را در سال 2004 به رسمیت شناخت، این حمایت سنگ بنای سیاست خارجی حزب بوده است. در کنار الجزایر، آفریقای جنوبی همواره از ادعاهای پولیساریو حمایت کرده و با حاکمیت مراکش بر منطقه مخالفت کرده است.

با این حال، به نظر می رسد موضع تزلزل ناپذیر کنگره ملی آفریقا به طور فزاینده ای با تغییر دیدگاه های جهانی در مورد مسئله صحرا در تضاد است. گزارش اخیر موسسه مطالعات امنیتی آفریقای جنوبی (ISS) نشان می دهد که حمایت بین المللی از جبهه پولیساریو ممکن است در حال کاهش باشد. این اتاق فکر به حمایت فزاینده از طرح خودمختاری مراکش برای منطقه صحرا در میان بازیگران کلیدی جهانی از جمله ایالات متحده، اسپانیا و فرانسه اشاره کرد.

این گزارش همچنین بر "فرسایش حمایت" از SADR در خود اتحادیه آفریقا تأکید می کند، به طوری که چندین کشور آفریقایی در سال های اخیر به رسمیت شناختن خود را پس گرفته یا متوقف کرده اند. این چشم‌انداز در حال تغییر موقعیت دیرینه کنگره ملی آفریقا را به چالش می‌کشد و پرسش‌هایی را در مورد توانایی این حزب برای انطباق با واقعیت‌های ژئوپلیتیکی در حال تحول ایجاد می‌کند.

با وجود این تغییرات، کنگره ملی آفریقا «موضع اصولی و دیرینه همبستگی خود با مردم صحرا» و تعهد خود به «ضد استعمار و حق تعیین سرنوشت» را مجدداً تأیید کرده است. با این حال، این رویکرد ثابت قدم ممکن است باعث ایجاد تنش در درون حزب شود، همانطور که اقدامات باپلا و اخراج بعدی نشان می دهد.

این حادثه همچنین یادآور جنجال مشابهی در سال 2017 است، زمانی که جیکوب زوما، رئیس جمهور سابق، پس از دیدار با محمد ششم، پادشاه مراکش، با نظارت کنگره ملی آفریقا مواجه شد. این درگیری های مکرر حاکی از گسست فزاینده بین موضع رسمی حزب و واقعیت های عملی دیپلماسی بین المللی است.

در حالی که مناقشه صحرا به تکامل خود ادامه می دهد، اقدامات اخیر کنگره ملی آفریقا بر تعامل پیچیده بین وفاداری های تاریخی و پویایی های جهانی در حال تغییر تاکید دارد. پاسخ حزب به سفر باپلا به مراکش نه تنها حمایت خود را از جبهه پولیساریو تایید می کند، بلکه سوالاتی را در مورد آینده سیاست خارجی آفریقای جنوبی در دنیای چند قطبی فزاینده ایجاد می کند.

این وضعیت به عنوان یک عالم کوچک از چالش‌های گسترده‌تر پیش روی احزاب سیاسی عمل می‌کند، زیرا آنها تعهدات ایدئولوژیک دیرینه را در مواجهه با تغییر چشم‌اندازهای ژئوپلیتیکی دنبال می‌کنند. همانطور که بحث در مورد صحرا ادامه دارد، توانایی کنگره ملی آفریقا برای تطبیق اصول خود با دیپلماسی عملگرایانه احتمالاً در داخل و بین المللی تحت نظارت خواهد بود.