مراکش استراتژی تجاری خود را برای رشد فراگیرتر بازتعریف می‌کند

مراکش در حال آغاز یک تغییر استراتژیک بلندپروازانه برای تقویت جایگاه اقتصادی خود در صحنه بین‌المللی است. این کشور پادشاهی به عنوان بخشی از تلاش برای نوسازی و تنوع‌بخشی، یک برنامه تجارت خارجی سه ساله جدید (2025-2027) را در ژوئن 2025 با هدف افزایش صادرات، ایجاد شغل و کاهش کسری تجاری راه‌اندازی کرد.

این نقشه راه حول سه هدف اصلی تنظیم شده است: ایجاد 76000 شغل، افزایش تعداد شرکت‌های صادرکننده با 400 نهاد جدید در سال و تولید 8.4 میلیارد دلار صادرات اضافی. برای دستیابی به این هدف، مقامات بر دیجیتالی شدن، با راه‌اندازی پلتفرم هوشمند TijarIA که به صورت 24 ساعته و 7 روز هفته در دسترس است، و همچنین بر تقویت حضور محلی از طریق دفاتر پشتیبانی صادرکنندگان در مناطق مختلف کشور تمرکز دارند.

با این حال، علیرغم این حرکت، چالش‌های ساختاری همچنان باقی است. کسری تجاری مزمن، به ویژه با اتحادیه اروپا، ایالات متحده و کشورهای حوزه خلیج فارس، مراکش را مجبور می‌کند تا برای حفظ پایه تولیدی خود، بندهای خاصی از توافق‌نامه‌های تجارت آزاد خود را مجدداً ارزیابی کند. علاوه بر این، پایه صادراتی همچنان محدود است: تنها ۶۰۰۰ شرکت صادرات دارند، از جمله ۱۲۰۰ شرکت متخصص در کالاهای تولیدی، و تمرکز جغرافیایی آنها در امتداد محور کازابلانکا-طنجه، عدم تعادل منطقه‌ای مداوم را برجسته می‌کند.

برای تغییر این وضعیت، پادشاهی در حال بررسی بخش‌های استراتژیک جدید با ارزش افزوده بالا، مانند صنعت داروسازی، دفاع، ناوبری دریایی و انرژی الکتریکی است. بخش باتری خودروهای الکتریکی به ویژه برجسته است، که به دلیل فراوانی کبالت، نیروی کار ماهر و زیرساخت‌های مناسب، به پیش می‌رود.

تنوع بازار نیز در استراتژی مراکش نقش اساسی دارد. وابستگی شدید به بازار اروپا، در حالی که ثبات را ارائه می‌دهد، منجر به شکل‌گیری یک پیشنهاد صادراتی شده است که بیش از حد بر نیازهای این شریک واحد متمرکز است. چالش اکنون تطبیق محصولات مراکش با بازارهای بالقوه بالا در آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین است.

با توجه به این موضوع، توسعه ناوگان دریایی تجاری به امری حیاتی تبدیل شده است. کاهش این بخش در سال‌های اخیر به رقابت‌پذیری لجستیکی کشور آسیب رسانده است. بنابراین، سیاستی برای تقویت ناوگان برای کاهش هزینه‌های حمل و نقل، که اهرمی تعیین‌کننده برای موفقیت در صادرات است، ضروری است.

زمینه مساعد است. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۵ بیش از ۶۳ درصد افزایش یافت و به ۹۱۰ میلیون دلار رسید. اکثر این جریان‌ها به سمت صنعت هدایت می‌شوند، بخشی که صادرات آن در سال‌های اخیر پنج برابر شده و در سال ۲۰۲۴ به نزدیک به ۳۹.۸ میلیارد دلار یا ۸۸ درصد از کل صادرات ملی رسیده است.

این پیشرفت‌ها نشان‌دهنده جاه‌طلبی مراکش برای گسترش پایگاه صادرکنندگان خود، چه از نظر تعداد و چه از نظر تنوع بخشی و منطقه‌ای است. با این حال، موفقیت این تحول همچنین به بهبود محیط کسب و کار، مبارزه با اقتصاد غیررسمی و ایجاد ظرفیت‌های ذینفعان محلی، به ویژه در مناطقی که هنوز به طور ضعیفی در اقتصاد جهانی ادغام شده‌اند، بستگی دارد.

در جهانی که دائماً در حال تغییر است، چابکی، نوآوری و گشودگی به شرکای جدید به عنوان ستون‌های یک استراتژی برنده در حال ظهور هستند. مراکش به تدریج خود را به عنوان یک بازیگر کلیدی در تجارت و سرمایه گذاری در آفریقا و منطقه یورو-مدیترانه تثبیت می‌کند.