پیشرفت مراکش در شاخص نوآوری جهانی برای استارت‌آپ‌ها در سال 2025

مراکش با کسب چهار رتبه در رتبه‌بندی جهانی اکوسیستم‌های استارتاپی برای سال ۲۰۲۵، گامی جدید در توسعه اکوسیستم نوآوری خود برداشته است. بر اساس گزارش «شاخص اکوسیستم استارتاپی جهانی ۲۰۲۵» که توسط پلتفرم تخصصی StartupBlink منتشر شده است، مراکش از بین ۱۱۸ کشور به رتبه ۸۸ ارتقا یافته است. این پیشرفت، نرخ رشد سالانه قابل توجه ۲۳.۱ درصدی را نشان می‌دهد که بالاترین میزان در شمال آفریقا است.

از نظر منطقه‌ای، مراکش جایگاه خود را به عنوان سومین اکوسیستم قوی در شمال آفریقا، بالاتر از تونس و مصر، از نظر رشد، حفظ کرده است. تونس با ۱۵.۳ درصد افزایش به رتبه ۸۲ رسید، در حالی که مصر با ۲۲ درصد افزایش به رتبه ۶۵ رسید. الجزایر، به نوبه خود، در بین ۱۰۰ کشور برتر این رتبه‌بندی قرار ندارد.

در سطح کشورهای عربی، مراکش در رتبه هشتم قرار دارد و پس از کشورهایی مانند امارات متحده عربی که بر منطقه تسلط دارد و با رشد ۳۲ درصدی در رتبه ۲۱ جهان قرار دارد و عربستان سعودی که با افزایش استثنایی ۲۳۶.۸ درصدی به رتبه ۳۸ جهان رسیده است، قرار گرفته است.

شهرهای مراکش نیز رشد قابل توجهی را تجربه می‌کنند. کازابلانکا، محرک اصلی نوآوری ملی، در مقایسه با سال ۲۰۲۴، ۴۲ رتبه صعود کرد و با رشدی بیش از ۴۰ درصد به رتبه ۳۱۷ جهان رسید. این شهر از رباط که با رشدی ۲۰.۷ درصدی، ۷ رتبه صعود کرده و به رتبه ۸۱۱ رسیده، بسیار جلوتر است. از سوی دیگر، آگادیر به دلیل کاهش ۵.۵ درصدی به رتبه ۹۶۸ سقوط کرد و حضورش در بین ۱۰۰۰ شهر برتر جهان را به خطر انداخت. مراکش با رشد ۱۲ درصدی در رتبه ۱۰۶۰ قرار دارد، در حالی که طنجه با رتبه ۱۱۵۱ وارد این رتبه‌بندی شده است.

این گزارش تأکید می‌کند که مراکش محیطی پایدار و کم‌هزینه برای کارآفرینانی که مایل به ورود به بازار شمال آفریقا هستند، ارائه می‌دهد. این کشور از موقعیت استراتژیک، جوانان متصل و زیرساخت‌های دیجیتال دائماً در حال بهبود بهره می‌برد و این امر آن را به عنوان یک قطب منطقه‌ای آینده برای نوآوری قرار می‌دهد.

از نظر مالی، سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌های مراکشی در سال ۲۰۲۴ بالغ بر ۱۷۶.۹ میلیون دلار بوده است. این گزارش نقش کلیدی بازیگرانی مانند UM6P Ventures (مرتبط با دانشگاه پلی‌تکنیک محمد ششم)، صندوق Maroc Numeric و صندوق Innov Invest که توسط بانک جهانی و اتحادیه اروپا حمایت می‌شوند را برجسته می‌کند. آزمایشگاه ایمپکت، مستقر در کازابلانکا، همچنین نقش مهمی در حمایت از استارت‌آپ‌هایی با حرفه‌های اجتماعی و زیست‌محیطی ایفا می‌کند.

موفقیت‌های مراکش شامل خرید استارت‌آپ‌هایی مانند DabaDoc، Motor و YassirCap توسط گروه‌های بین‌المللی و همچنین جذب سرمایه ۱.۵ میلیون دلاری توسط Terraa، یک شرکت توزیع مواد غذایی، می‌شود. در همین حال، استارتاپ چاری (Chari) در سال ۲۰۲۲ به ارزش ۱۰۰ میلیون دلار رسید.

دولت مراکش از طریق مشوق‌هایی مانند معافیت‌های مالیاتی، برنامه Maroc PME، برند MoroccoTech که در سال ۲۰۲۲ راه‌اندازی شد و استراتژی «Maroc Digital 2030» با بودجه‌ای بالغ بر ۲۴۰ میلیون درهم برای حمایت از گسترش بین‌المللی استارت‌آپ‌ها، به طور فعال از نوآوری حمایت می‌کند.

ساختارهایی مانند Startup Maroc و Technopark نیز نقش اساسی در ترویج کارآفرینی دارند.

با وجود این پیشرفت‌ها، این گزارش چندین چالش عمده را که باید به آنها پرداخته شود، برجسته می‌کند: بهبود کیفیت آموزش، کاهش نابرابری‌های اجتماعی، ایجاد یک چارچوب قانونی مطلوب‌تر برای کارآفرینی و بهینه‌سازی محیط کسب‌وکار. اگر این موانع برطرف شوند، مراکش در سال‌های آینده در موقعیت خوبی برای صعود از نردبان نوآوری جهانی قرار خواهد گرفت.