گوترش: منشور سازمان ملل متحد منویی نیست که بتوانیم از میان آن انتخاب کنیم

دبیرکل در سخنرانی خود به مناسبت هشتادمین سالگرد امضای منشور سازمان ملل متحد، نگرانی عمیق خود را در مورد «حملات بی‌سابقه» علیه اصولی که سازمان ملل متحد بر اساس آنها تأسیس شده است، ابراز کرد و نسبت به تهدید جدی برای نظم جهانی هشدار داد.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، به کشورهای عضو گفت: «بیایید واضح بگوییم: امروز شاهد حملاتی به اهداف و اصول منشور سازمان ملل متحد در مقیاسی بی‌سابقه هستیم.» او به «تهدید یا استفاده از زور علیه کشورهای مستقل، نقض قوانین بین‌المللی، از جمله قوانین بین‌المللی بشردوستانه و قوانین بین‌المللی حقوق بشر، هدف قرار دادن غیرنظامیان و زیرساخت‌های غیرنظامی، سوءاستفاده از غذا و آب و فرسایش حقوق بشر» اشاره کرد، بدون اینکه از هیچ طرفی که مسئول این تخلفات است نام ببرد.

گوترش ادامه داد: «ما همچنین شاهد یک الگوی آشنا هستیم: پایبندی به منشور در مواقعی که به نفع ماست و نادیده گرفتن آن در مواقعی که به نفع ما نیست. منشور سازمان ملل متحد اختیاری نیست. این یک منوی انتخابی نیست.» او همچنین اظهار داشت: «ما نمی‌توانیم این نقض اصول اساسی منشور را عادی‌سازی کنیم.» در ۲۶ ژوئن ۱۹۴۵، ۵۰ کشور منشور سازمان ملل متحد را در سانفرانسیسکو امضا کردند و اصول حاکم بر روابط بین‌الملل را «برای نجات نسل‌های آینده از بلای جنگ» تعیین کردند. سازمان ملل متحد چند ماه بعد، در ۲۴ اکتبر، به یک واقعیت ملموس تبدیل شد.

روز پنجشنبه، گوترش از سازمانی که این سالگرد را در میان انتقادات شدید گرامی می‌دارد، دفاع کرد و گفت: «ما می‌توانیم ایجاد سازمان ملل متحد را مستقیماً به جلوگیری از جنگ جهانی سوم مرتبط کنیم.» او با اشاره به جنگ‌ها، فجایع انسانی و «روند نگران‌کننده» کاهش احترام به حقوق بشر افزود: «دفاع از اهداف و اصول منشور یک وظیفه بی‌پایان است.» او گفت: «ما شاهد پیشرفت در دموکراسی، احترام به حقوق بشر و قوانین بین‌المللی بوده‌ایم، اما متأسفانه امروز شاهد یک روند نگران‌کننده و متضاد هستیم. اکنون بیش از هر زمان دیگری، باید به قوانین بین‌المللی احترام بگذاریم و تعهد خود را به آن، در گفتار و کردار، تجدید کنیم.» و از کشورهای عضو خواست تا «در این موقعیت به پا خیزند.»

اصلاحات سازمان ملل

این سالگرد در زمانی فرا می‌رسد که سازمان ملل متحد با بحرانی چندوجهی روبرو است که سوالاتی را در مورد آینده آن مطرح می‌کند. در همین راستا، گوترش ابتکار «UN80» را در ماه مارس با هدف بهبود اثربخشی سازمان ملل متحد آغاز کرد، سازمانی که با محدودیت‌های مالی مزمنی مواجه است که با کاهش گسترده کمک‌های خارجی ایالات متحده که توسط دونالد ترامپ اعمال شده، تشدید شده است. این اصلاحات به ویژه شامل حذف هزاران موقعیت شغلی می‌شود.

مک‌کوی پیت، دیپلمات آمریکایی، با محکوم کردن سازمانی که «در خدمت منافع بوروکراتیک است»، گفت: «ما نباید کاستی‌هایی را که قابلیت‌های سازمان ملل را محدود می‌کند نادیده بگیریم و متاسفیم که سازمان ملل متحد از مأموریت بنیادی خود غافل شده است. در این راستا، جنگ‌ها همچنان در بسیاری از قاره‌ها ادامه دارد.» وی افزود: «ما می‌خواهیم ناکارآمدی و هزینه‌های بیش از حد را کاهش دهیم و شفافیت مالی را افزایش دهیم. ما ابتکاراتی را که با مأموریت بنیادی این نهاد مغایرت دارند، رد خواهیم کرد.» دولت جدید ایالات متحده به ویژه از اهداف توسعه پایدار که هدف آن بهبود وضعیت بشریت تا سال 2030 است، به ویژه موارد مربوط به جنسیت و تغییرات اقلیمی، انتقاد کرده است. باب ری، سفیر کانادا، گفت: «می‌خواهم به همه یادآوری کنم که حقوق بشر و عدالت اقتصادی... درست مانند صلح و امنیت، بخش جدایی‌ناپذیری از منشور هستند.»