De crisis in Gaza: toenemende spanningen over Trumps voorstel en de Arabische reactie

Vrijdag vindt er in Saoedi-Arabië een belangrijke bijeenkomst plaats. Er zal een kleinschalige Arabische top worden belegd om een ​​gezamenlijke reactie te bespreken op de controversiële voorstellen van de regering-Trump met betrekking tot Gaza. Het doel van de top is om een ​​alternatief plan te ontwikkelen voor het idee van de Amerikaanse president om Palestijnen uit het gebied te verplaatsen naar Egypte en Jordanië en de wederopbouw van het gebied over te dragen aan het Amerikaanse bestuur.

Trumps plan, dat veel waarnemers en beleidsmakers heeft geschokt, voorziet in de hervestiging van de 2,4 miljoen Palestijnen uit Gaza in andere landen, waaronder Egypte en Jordanië. Tegelijkertijd voorziet het plan in een soort 'Midden-Oosten Rivièra' door de heropbouw van het gebied. Een voorstel dat in de Arabische wereld op grote schaal is afgewezen, met name vanwege het deportatieachtige karakter ervan, dat doet denken aan de Nakba van 1948. Als reactie op dit plan is een coalitie van Arabische landen bijeengekomen om een ​​gecoördineerde en alternatieve reactie te bespreken.

Arabische leiders die de bijeenkomst in Riyad bijwonen, die een dag is uitgesteld, zullen zich richten op het opstellen van een wederopbouwplan voor Gaza. Tegelijkertijd willen ze de rechten van de inwoners van het gebied beschermen en gedwongen verhuizingen voorkomen. Een bron dicht bij de Saoedische regering had het over een wederopbouwproject dat geïnspireerd zou kunnen zijn op een Egyptisch plan met drie fasen. Dit plan omvat fasen van humanitaire noodtoestanden, gevolgd door de wederopbouw van de infrastructuur. Tegelijkertijd probeert men de bewoners op hun land te houden.

De kwestie van de financiering van deze wederopbouw blijft echter een belangrijke bron van meningsverschillen. Hoewel landen als Koeweit bereid zijn om om humanitaire redenen geld te verstrekken, stellen andere Golfstaten, zoals Saoedi-Arabië en de Emiraten, hun steun afhankelijk van de politieke toekomst van Gaza en de manier waarop Palestina met de situatie omgaat.

Een van de meest complexe aspecten van deze situatie blijft de politieke controle over Gaza na de oorlog. Sinds 2007 staat het gebied onder controle van de islamistische factie Hamas, wat de politieke situatie compliceert. Het voorgestelde Egyptische plan voorziet in de oprichting van een Palestijns bestuur dat niet gebonden is aan een partij, maar onder de Palestijnse Autoriteit valt. Dit voorstel is weliswaar ambitieus, maar er zijn interne spanningen, met name over de rol van Hamas in het toekomstige bestuur van het gebied. Tijdens de gesprekken zal ook de kwestie van een gedeelde 'veiligheidsmacht' tussen de Palestijnse Autoriteit, Egypte en andere Arabische landen aan bod komen.

De hoop dat er een consensus wordt bereikt over de kwestie van het leiderschap in Gaza is gering. Bovendien lijken veel partijen van mening te zijn dat de rol van Hamas in de toekomst van het gebied beperkt moet blijven, vooral gezien de historische oppositie van Hamas tegen Amerikaanse en Israëlische initiatieven. Voor de betrokken partijen ligt de sleutel tot het succes van elk initiatief in de Arabische eenheid en het vermogen om de interne verdeeldheid tussen de verschillende betrokken landen te overwinnen.

Deze top in Saoedi-Arabië zou wel eens een keerpunt voor de regio kunnen betekenen. De kwestie van de financiering, het politieke beheer van Gaza na de oorlog en de toekomstige rol van Hamas zullen de belangrijkste aandachtspunten zijn in de discussies van de komende dagen.