Spanningen tussen India en Pakistan: een delicate balans tussen kernkoppen en militaire macht

Nu de militaire spanningen tussen India en Pakistan op woensdag 7 mei dramatisch escaleerden, met de dood van minstens 34 mensen tot gevolg, is de aandacht opnieuw gericht op deze twee kernmachten. In een nieuwe escalatie van geweld bombardeerden de twee landen elkaar, waarbij 26 doden vielen aan Pakistaanse zijde en 12 aan Indiase zijde. Deze hernieuwde spanning komt in een toch al gespannen context na de aanval op 22 april in het door India bestuurde Kasjmir, waarbij 26 toeristen omkwamen bij een gewapende aanval die door New Delhi werd toegeschreven aan Islamabad, een bewering die laatstgenoemde krachtig ontkende.

Op nucleair gebied zijn de twee landen vrijwel aan elkaar gewaagd. India zou ongeveer 172 kernkoppen bezitten, vergeleken met ongeveer 170 voor Pakistan. Hun gebruikstheorieën lopen echter uiteen. India heeft beloofd zijn kernwapens alleen in te zetten als reactie op een aanval, een zogenaamde "no first use"-doctrine. Pakistan behoudt zich de mogelijkheid voor van preventief gebruik in geval van een "existentiële" dreiging, waaronder een invasie of militaire omsingeling, een factor die niet over het hoofd mag worden gezien naarmate de vijandelijkheden escaleren.

Pakistan beschikt over landgebaseerde ballistische raketten met een bereik tot 2000 km, evenals Ra'ad (Hatf-VIII) lucht-grond kruisraketten op zijn JF-17 Thunder straaljagers. India beschikt van zijn kant ook over een meervoudige aanvalscapaciteit: lucht, land en vooral oceaan, dankzij twee nucleair aangedreven ballistische onderzeeërs – de INS Arihant en de INS Arighaat – die K-15 (750 km) of K-4 (3500 km) raketten kunnen afvuren. Deze capaciteit biedt India een zogenaamde "second-strike" nucleaire afschrikking, die moeilijk te neutraliseren is.

De Indiase strijdkrachten hebben ongeveer 1,4 miljoen actieve manschappen, vergeleken met de 700.000 van Pakistan. Qua budget besteedt India $ 81,4 miljard aan defensie voor het fiscale jaar 2025-2026 (ongeveer 1,9% van het bbp), waarmee het het vierde grootste militaire budget ter wereld heeft. Pakistan besteedt echter een groter deel van zijn bbp (2,6%) aan defensie, met ongeveer $ 11 miljard in 2022.

In de lucht heeft India meer dan 700 gevechtsvliegtuigen, waaronder Sukhoi Su-30MKI's, Mirage 2000's, Rafales (36 vliegtuigen), MiG-29's en inheemse HAL Tejas-gevechtsvliegtuigen. Pakistan beschikt over ongeveer 400 vliegtuigen, waaronder Amerikaanse F-16's, JF-17 Thunders die samen met China zijn ontwikkeld, Chinese J-10C's en oudere Franse Mirage III/V's. Volgens Islamabad werden woensdagochtend vijf Indiase straaljagers, waaronder drie Rafales, neergeschoten in het betwiste luchtruim als vergelding voor Indiase aanvallen.

Op de grond beschikt India over 3740 gevechtstanks en bijna 9743 artilleriestukken, terwijl Pakistan er respectievelijk 2537 en 4619 heeft. Deze cijfers weerspiegelen een duidelijk numeriek voordeel voor New Delhi, maar het huidige conflict blijft gekenmerkt door een sterke strategische symmetrie vanwege de wederzijdse nucleaire afschrikking.

Nu de twee landen aan de grens blijven vuren en de spanningen een kritiek niveau bereiken, roept de internationale gemeenschap, waaronder Frankrijk, op tot de-escalatie. Maar geconfronteerd met twee kernmachten met tegengestelde doctrines en een geschiedenis getekend door verschillende gewapende conflicten, blijft de stabiliteit van de regio zeer onzeker.