Polen schiet Russische drones neer in grootste NAVO-ondersteunde luchtverdedigingsoperatie

Polen heeft woensdag drones in zijn luchtruim neergeschoten met steun van militaire vliegtuigen van zijn NAVO-bondgenoten. Het is de eerste keer dat een lid van de westerse militaire alliantie schoten heeft afgevuurd tijdens de Russische oorlog in Oekraïne.

De Poolse premier Donald Tusk vertelde het parlement dat het "dichter bij een open conflict was geweest sinds de Tweede Wereldoorlog", hoewel hij ook zei dat hij "geen reden had om aan te nemen dat we op de rand van oorlog staan".

Moskou ontkende verantwoordelijkheid voor het incident. Europese leiders, die de Amerikaanse president Donald Trump de laatste tijd proberen te overtuigen om zich bij hen aan te sluiten in het aanscherpen van de sancties tegen Rusland en het vergroten van de steun voor Kiev, zeiden dat dit een collectieve reactie rechtvaardigde. Er kwam geen onmiddellijke reactie van Washington.

Polen zei dat 19 objecten zijn luchtruim waren binnengedrongen tijdens een grote Russische luchtaanval op Oekraïne, en dat het objecten had neergeschoten die een bedreiging vormden. Tusk noemde het incident een "grootschalige provocatie" en zei dat hij Artikel Vier van het NAVO-verdrag had geactiveerd, op grond waarvan bondgenoten overleg met hun bondgenoten kunnen eisen.

Een NAVO-woordvoerder zei dat NAVO-chef Mark Rutte contact had met de Poolse leiders en dat de alliantie nauw overleg pleegde met Polen.

Een bron zei dat de NAVO het incident niet als een aanval beschouwde, maar als een opzettelijke inval. Poolse F-16-gevechtsvliegtuigen, Nederlandse F-35's, Italiaanse AWACS-verkenningsvliegtuigen en tankvliegtuigen in de lucht, gezamenlijk beheerd door de NAVO, waren betrokken bij de nachtelijke operatie, aldus de bron.

Een Russische topdiplomaat in Polen, geciteerd door het staatspersbureau RIA, noemde de beschuldigingen van een inval "ongegrond" en zei dat Polen geen bewijs had geleverd dat de neergeschoten drones van Russische oorsprong waren.

Tusk zei dat sommige drones het Poolse luchtruim rechtstreeks vanuit de Russische bondgenoot Wit-Rusland waren binnengekomen, in plaats van vanuit het Oekraïense luchtruim.

Tijdens het incident drong het Operationeel Commando van de Poolse Strijdkrachten er bij de inwoners op aan thuis te blijven, aangezien drie oostelijke regio's een bijzonder groot risico liepen.

"Dit is een daad van agressie die een reële bedreiging vormde voor de veiligheid van onze burgers", aldus het rapport.
Verschillende Poolse luchthavens werden tijdelijk gesloten, waaronder een die gebruikt werd als belangrijkste toegangspunt voor westerse functionarissen en goederen die over land naar Oekraïne reisden.

Landen die grenzen aan Oekraïne hebben in het verleden tijdens de oorlog incidenteel melding gemaakt van Russische raketten of drones die hun luchtruim binnendrongen, maar niet op zo'n grote schaal, en het is niet bekend of ze deze hebben neergeschoten. Twee mensen kwamen in Polen in 2022 om het leven door een verdwaalde Oekraïense luchtdoelraket.
Reuters-beelden toonden een zwartgeblakerde vlek in een braakliggend terrein in Zuidoost-Polen waar drones neerstortten.

Eerste aanwijzingen suggereerden dat de binnendringing van Russische drones in het Europese luchtruim opzettelijk was, en niet per ongeluk, aldus EU-topdiplomaat Kaja Kallas woensdag.

"De Russische oorlog escaleert, maar is niet voorbij. We moeten de kosten voor Moskou verhogen, de steun aan Oekraïne versterken en investeren in de Europese defensie", aldus Kallas. "De EU speelt een belangrijke rol en we zullen initiatieven zoals de oostelijke grensschildverdedigingslinie steunen", schreef Kallas in een bericht op X.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio was ingelicht, aldus CNN-verslaggever Kaitlan Collins dinsdag. Het ministerie van Buitenlandse Zaken reageerde niet direct op een verzoek om commentaar.
De Oekraïense president Volodymyr Zelenskiy zei dat Rusland vannacht 415 drones en 40 raketten had ingezet bij aanvallen op Oekraïne, en voegde eraan toe dat ten minste acht door Iran gemaakte shahed-drones op Polen waren gericht.
"Een extreem gevaarlijk precedent voor Europa", zei hij. "Een krachtige reactie is nodig – en die kan alleen een gezamenlijke reactie zijn van alle partners: Oekraïne, Polen, alle Europeanen, de Verenigde Staten."

Rusland heeft al lang gezegd dat het niet van plan is een oorlog met de NAVO aan te wakkeren, en dat West-Europese landen die beweren dat het een bedreiging vormt, proberen de betrekkingen te verslechteren.

Voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, riep op tot meer sancties tegen Rusland en zei dat de EU sancties voorbereidde tegen de 'schaduwvloot' van tankers die haar olie vervoeren en tegen derde landen die deze afnemen.

Het grootste deel van Oekraïne, inclusief de westelijke regio's Volyn en Lviv, die aan Polen grenzen, was bijna de hele nacht onder luchtalarm, aldus de Oekraïense luchtmacht.

Trump, die Poetin in augustus hartelijk verwelkomde in Alaska tijdens een top, zei afgelopen weekend dat hij klaar was om over te gaan tot een tweede fase van sancties tegen Rusland na maandenlange gesprekken over een vredesakkoord.

Het was zijn sterkste aanwijzing tot nu toe dat hij de druk op Moskou of zijn olie-inkopers zou kunnen opvoeren als reactie op de oorlog in Oekraïne.

De hoogste sanctiefunctionaris van de Europese Unie was deze week in Washington om gecoördineerde sancties te bespreken. Als deze worden aangenomen, zou het de eerste keer zijn dat de Verenigde Staten en Europa gecoördineerde stappen ondernemen.