Fas, yeşil gübrede küresel liderliğe doğru yol alıyor

Fas, Office Chérifien des Phosphates (OCP) liderliğinde yeşil gübre alanına yaptığı büyük yatırımlar sayesinde uluslararası sahnede yeni bir stratejik oyuncu olarak ortaya çıkıyor.

Bu hedef, sadece hayati önem taşıyan bir sektörün modernizasyonuyla sınırlı değil; aynı zamanda, çevresel risklerin ve doğal kaynaklar üzerindeki baskının yoğunlaştığı bir dönemde, gıda güvenliğini garanti altına alırken iklim taahhütlerine de saygı göstererek, krallığı karbondan arındırılmış gübre üretimi için küresel bir merkez haline getirmeyi amaçlıyor.

Bu iddialı stratejinin merkezinde, grubun bugüne kadar üstlendiği en büyük yatırım programı olan 2027 yılına kadar 13 milyar ABD doları tutarında devasa bir yatırım programı yer alıyor.

Bu program birbirini tamamlayan üç eksen etrafında yapılandırılmıştır: Birincisi, 2027 yılına kadar yenilenebilir enerji kullanımının %100'ünü sağlamak, böylece üretime bağlı CO₂ emisyonlarında önemli bir azalma sağlamak. İkincisi, yılda 560 milyon metreküpe ulaşan tuzdan arındırılmış ve yeniden kullanılabilir su üretim kapasitesine sahip, su güvenliği hedefleriyle tam uyumlu, geleneksel olmayan su kaynaklarının kullanılması. Üçüncüsü, 2040 yılına kadar karbon nötrlüğüne ulaşmak amacıyla, azotlu gübrelere temiz bir alternatif olarak yeşil hidrojen ve amonyak üretiminin geliştirilmesi.

Fas'ın yatırım dinamiği, özellikle Fransa'dan gelen güçlü uluslararası destekten faydalanıyor. OCP, yeşil dönüşümü desteklemek ve iklim dostu tarımı teşvik etmek amacıyla Mayıs 2025'te Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) ile 3,6 milyar dirhem tutarında bir finansman anlaşması imzaladı. Ayrıca Fransız Engie grubu, yeşil amonyak üretimi, suyun tuzdan arındırılması ve enerji nakline ilişkin enerji ve su projelerinin geliştirilmesi için 17 milyar avro değerinde stratejik bir ortaklığa imza attı. Bu projelerle güney Fas'ın, özellikle Tarfaya kasabasının, bölgesel bir yeşil enerji merkezi haline getirilmesi hedefleniyor.

Bu bağlamda Tarfaya tesisinin 2026 yılından itibaren yılda 200 bin ton yeşil amonyak üretmeye başlaması bekleniyor. Bu üretimin 2027 yılında bir milyon tona, 2032 yılında ise yıllık üç milyon tona ulaşması bekleniyor.

Bu değişim, Fas'ın amonyak ithalatına olan bağımlılığını azaltmasını ve %100 yerel üretim sayesinde Afrika ve dünya pazarlarında güvenilir bir yeşil gübre tedarikçisi konumunu güçlendirmesini sağlayacak ve böylece bölgede yeni bir ekonomik ve stratejik denge yaratacaktır.

Fas'ın önümüzdeki on yıl içinde kendisine çizdiği imaj, enerji ve su açısından egemen bir ülke olarak, tüm kıtalara know-how ve sürdürülebilir tarım ürünleri ihraç ederek, küresel değer zincirlerindeki varlığını güçlendiren bir ülke olmaktır. Bu devasa yatırımlar ve uzun vadeli vizyon sayesinde Fas, iklim, gıda ve kalkınma alanlarındaki küresel denklemin merkezi bir oyuncusu haline gelecektir.

Fosfat alanında geleneksel bir oyuncudan, yeşil gübre alanında dünya liderine dönüşen krallık, ekolojik irade, stratejik ortaklıklar ve geleceğe yönelik hırslar temelinde ekonomik tarihinde yeni bir sayfa açıyor ve bu da onu köklü çevresel ve insani değerlere sahip yükselen bir güç haline getiriyor.