PKK tehdidi ortadan kalkınca Türkiye, bölgesel bağları daha parlak hale getiriyor

Önemli bir gelişme olarak, PKK terör örgütü geçen Pazartesi dağıldığını ve on binlerce cana mal olan kırk yıllık terör kampanyasının sonunu duyurdu. Şimdi, " terörden uzak Türkiye " olarak adlandırılan süreçte bir sonraki adımların atılması bekleniyor ve PKK'nın kararının daha geniş Orta Doğu için kapsamlı sonuçlar doğurması bekleniyor.

Terör örgütünün bu sözünü yerine getirmesi halinde, PKK terörünün en çok etkilediği ilk üç ülke olan Türkiye, Irak ve Suriye için bölgesel bağları ve ekonomik kalkınmayı güçlendirebilecek büyük bir risk faktörü sona ermiş olacak.

Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi'nden (ORSAM) Levant uzmanı Oytun Orhan'a göre, PKK'nın aldığı kararın en önemli etkilerinden biri, PKK'nın onlarca yıldır Türkiye sınırındaki kuzey bölgelerinde geri üsler bulundurduğu Irak'ta görülecek.

Türkiye ayrıca bölgede askeri üsler bulunduruyor ve son on yılda çok sayıda terörle mücadele operasyonu gerçekleştirdi. Ankara, tehdit ortadan kalktığı "kesinleşene" kadar ordusunun PKK teröristlerine karşı harekete geçmeye devam edeceğine dair güvence verdi.

Orhan, PKK'nın tamamen dağıtılmasının, Türkiye'nin daha fazla askeri operasyona ihtiyaç duymasını ortadan kaldıracağına ve Ankara'nın Bağdat ve yarı özerk Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) başkenti Erbil ile ilişkilerine büyük katkı sağlayacağına inanıyor.

Terörizm unsuru Türkiye-Irak ilişkilerinin üzerinde beliriyor ve Ankara hem Bağdat'tan hem de Erbil'den işbirliği bekliyor. PKK'nın yıllardır Türk topraklarına saldırılar düzenlediği Kuzey Irak'taki Türk sınır ötesi operasyonları, komşular arasında sık sık bir çekişme noktası olmuştur.

Orhan, Daily Sabah'a verdiği demeçte, PKK'nın kendini dağıtmasının en büyük risk faktörünü ortadan kaldıracağını söyledi. "Terör olmadığında, Türk askeri operasyonlarına gerek kalmayacak ve Türkiye, Irak ve KRG arasındaki ilişkiler çok daha sağlıklı bir temele oturacak."

PKK, bir güvenlik tehdidi olarak, Körfez'den Güney Irak'taki Basra'daki Büyük Faw Limanı üzerinden Avrupa'ya malların taşınmasını kolaylaştırmak için tasarlanmış 17 milyar dolarlık iddialı bir plan ortaya koyan komşular için ekonomik beklentileri de tehlikeye attı. Liman, Türkiye'ye ve ardından Avrupa'ya geniş bir demir yolu ve otoyol ağıyla bağlanacaktı.

Orhan, terörün sona ermesinin Kalkınma Yolu projesi, diğer lojistik güzergahlar ve enerji projelerinin de önünü açabileceğini söyledi.

Bağdat, yakın zamanda Ankara ile ilişkilerde ivmeyi sürdürme konusunda "hevesli" olduğunu belirterek, PKK'nın dağıtılmasının önemini vurgulayarak, bunu "ortak bir tehdit" olarak niteledi.

Orhan, "Irak'ın güvenliği kolaylaşacak ve bu, enerji ve ekonomik ilişkiler açısından da çok daha olumlu temeller oluşturacak" dedi.

Suriye cephesi

Orhan, Türkiye'nin, PKK'nın tasfiyesinin sadece PKK'yı değil, tüm bağlantılı grupları, Irak'taki uzantılarını ve özellikle de terör örgütünün Suriye'deki kolu YPG'yi kapsamasını beklediğini söyledi.

YPG, büyük ölçüde kuzey Suriye'nin petrol zengini bölgelerinde yer alıyor ve ABD tarafından DEAŞ kalıntılarını kovma bahanesiyle destekleniyor. Başlangıçta hapisteki PKK lideri Abdullah Öcalan'ın dağılma çağrısına karşı çıkan YPG, Mart ayında Şam ile dağılma ve Suriye'nin yeni devlet kurumlarına katılma anlaşması imzaladı.

Mart ayındaki anlaşma ayrıca YPG'nin kontrolündeki sınır geçişlerinin, bir havaalanının ve doğu Suriye'deki petrol ve gaz sahalarının Şam yönetiminin bir parçası olmasını öngörüyordu. Uygulamanın yıl sonuna kadar yapılması bekleniyor ancak YPG'nin silahlı operasyonunun nasıl entegre edileceği belirsizdi.

Orhan, PKK kararının, YPG kadroları ile PKK içindeki diğer yerel oluşumlar arasındaki ayrışmayı görünür kılacağını savundu.

“PKK gerçekten silahsızlanır ve dağılırsa, PKK'nın YPG üzerindeki etkisi ortadan kalkacak ve bu da YPG'nin Suriye devletine entegrasyonunu çok daha kolaylaştıracaktır,” dedi. “Bu ayrıca Türkiye'nin itirazlarını veya YPG'nin bölgeye yönelik tehdit algısını da yumuşatacaktır.”

Ankara şimdiye kadar YPG'nin Mart ayında varılan mutabakatı yerine getirmek için acil adımlar atması gerektiğini vurgulayarak, Suriye'de istikrar için "kapsamlı bir hükümete, tek meşru silahlı güce" ihtiyaç olduğunu vurguladı.

Şam, terörist komutanların geçen ay kuzey topraklarında ayrı bir yapı kurmak için federalizm çağrısı yapmasının ardından, YPG'nin Esad sonrası Suriye'de ademi merkeziyetçi bir sistem kurma girişimini "anlaşmaya aykırı" olarak sert bir dille reddetti.

Orhan, "Ordu veya güvenlik mekanizması içerisinde (YPG'ye) herhangi bir muafiyet, gelecekte Suriye'de Irak ve Ürdün'deki siyasi istikrarsızlıklara benzer yeni mezhepsel veya etnik çatışmalara yol açabilir" dedi.

“YPG'nin federalizm ve yeni Suriye ordusu içinde ayrıcalıklı bir statü talepleri ışığında, entegrasyon imkansızdır,” diye devam etti. “Şam bunu kabul etmeyecek ve bu Türkiye için de kırmızı çizgidir.”

Muhaliflerin yeniden bir araya gelme olasılığı

Orhan, PKK içinde Öcalan'ın silah bırakma çağrısını benimsemeyen daha küçük alt gruplara da işaret ederek, kararın kendi operasyonlarını kapsamadığını savundu.

Orhan, "Bu sürecin en büyük risklerinden biri bu" dedi.

Dağıtmaya uyulmamasının, PKK içindeki "silahlı mücadeleyi, terörü sürdürme kararlılığındaki" gruplar veya iç dinamiklerden kaynaklanmış olabileceğini ifade etti.

"Ama Türkiye şu anda aşırı iyimser değil. Tedbirli ve bu tür risklerin farkında."

Orhan, Ankara'nın silahlı operasyonları sürdürmekte ısrar eden tüm kesimlere baskı yapmaya devam edeceğini ancak aynı zamanda siyasete de yol açacağını düşünüyor.

“Siyaset savunan gruplarla şiddete sarılan gruplar arasında bir ayrım olması gerekecek,” dedi. “İşte o zaman Türkiye kiminle savaşacağını ve kiminle iş birliği yapacağını daha iyi ayırt edebilecek.”