Yapay zeka, bilim insanlarını bir asırdan fazla süredir meşgul eden bir gizemi çözüyor.

ABD'deki Columbia Üniversitesi'ndeki bir araştırma ekibi, yapay zekayı kullanarak 100 yıldan uzun süredir çözülemeyen bir bulmacayı çözdü. Bu, teknoloji ve malzeme biliminde geniş çaplı gelişmelerin önünü açabilecek bir adım.

Bilim insanları, elektronik endüstrisinde ve modern malzemelerin geliştirilmesinde yaygın olarak kullanılan, ayrıca arkeoloji ve eser analizinde de kullanım alanı bulan son derece küçük parçacıklar olan nanokristallerin kesin atomik yapısını belirlemeyi başardılar.

Bu küçük moleküller, düzenli kristal düzenlerinin olmaması nedeniyle bilim insanları için uzun zamandır zorluk oluşturuyor ve bu da onları incelemek için geleneksel X-ışını kırınımı tekniklerini işe yaramaz hale getiriyor. Bu teknikler, atomların düzenini belirlemeye yardımcı olan belirli bir deseni göstermek için büyük, düzenli kristallere dayanırken, nanokristaller ışınları çözülmesi zor karmaşık desenlere dağıtır. Ancak araştırma ekibi pes etmedi. Bunun yerine, on binlerce kristal yapıdan oluşan bir veri tabanına dayalı belirsiz kırınım desenlerini analiz edebilen, gelişmiş yapay zeka ile desteklenen PXRDnet adlı yeni bir algoritma geliştirdiler.

Algoritmayı bu desenler üzerine eğiterek ekip, doğrudan fiziksel bilgiye ihtiyaç duymadan, incelenen malzemelerin olası atomik dizilimini çıkarabildi. Profesör Simon Billing ise yapay zekanın doğanın izin verdiği kuralları öğrenerek, bilim insanlarının onlarca yıldır uğraştığı engelleri aşabilmesine hayran kaldığını dile getirdi.

Araştırmacılar ayrıca algoritmanın, insan saçının kalınlığından 10 bin kat daha ince olan 10 angstrom kadar küçük nanokristalleri analiz edebildiğini, bunun pahalı aletlere veya mükemmel kristallere ihtiyaç duymadan, malzemelerin atomik seviyede anlaşılmasında paradigma değişikliğini temsil eden bir atılım olduğunu belirtti.

Öte yandan ekip lideri Gabe Gou, yapay zekanın bu bağlamda kullanılmasının muazzam bir ilerlemeyi yansıttığını vurgulayarak, yakın zamana kadar bu teknolojinin kedileri köpeklerden ayırt etmekte zorlandığını kaydetti.

Profesör Hod Lipson ise, yapay zekanın fiziksel veya bilişsel sezgiden yoksun olmasına rağmen, uzmanların bir asırdan fazla süredir çözemediği karmaşık problemleri çözme yeteneğinin etkileyici olduğunu açıkladı.

Bu başarı, yapay zekanın sadece yardımcı bir araç olmadığını, aynı zamanda çok sayıda alanda öncü bilimsel çözümler sunabilen, bildiğimiz bilimsel araştırmaların yüzünü değiştirebilecek gelecekteki keşifler için umut vadeden ufuklar açan bir güç olduğunu teyit ediyor.