-
17:15
-
16:48
-
16:11
-
15:20
-
14:25
-
11:57
-
11:17
-
10:03
-
09:17
Facebook’ta Bizi Takip Edin
BM: Fas'ın Sahra özerklik planı uluslararası meşruiyet kazanıyor
BM, A/80/290 sayılı raporunda, Fas Sahra'sı konusunda süregelen çıkmaz karşısında, Fas'ın öne sürdüğü özerklik planının uluslararası meşruiyet kazandığını belirtiyor. Birçok başkent tarafından "güvenilir ve pragmatik" olarak nitelendirilen bu plan, artık uluslararası hukuk, bölgesel istikrar ve siyasi bir çözümün uzlaştırılması için en sağlam teknik temel olarak görülüyor.
BM Genel Sekreteri, A/80/290 sayılı raporunda, Sahra anlaşmazlığının patlak vermesinden elli yıl sonra, çözümün parametrelerinin, ulusal egemenlik altında kurumsal bir düzenleme olarak tasarlanan Fas özerklik önerisine odaklanmaya devam ettiğini belirtiyor. Birçok Üye Devlet tarafından "ciddi, güvenilir ve Güvenlik Konseyi kararlarıyla uyumlu" olarak nitelendirilen bu formül, artık diplomatik çevrelerde bölgesel istikrar zorunlulukları ile ilgili halkların haklarını uzlaştırmak için en pratik çerçeve olarak kabul ediliyor.
Paris ve Londra'dan Onaylı Destek
Raporda, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Temmuz 2024'te Rabat'a yaptığı ziyarette Fas önerisini desteklediği, Sahra'nın Fas egemenliği altında özerk statüden yararlanması gerektiğini ve bunun "Güvenlik Konseyi kararlarına uygun bir siyasi çözüme ulaşmak için tek olası çerçeve" olduğunu belirttiği hatırlatılıyor. En üst düzeyde tekrarlanan bu tutum, Fransa'nın Fas egemenliğine dayalı bir siyasi sonuca güçlü desteğini teyit ediyor.
Metinde ayrıca, Birleşik Krallık ve Fas tarafından 1 Haziran 2025'te yayınlanan ortak bildiriden de bahsediliyor. Londra, raporda özerklik planını "pratik ve pragmatik" olarak nitelendirirken, "anlaşmazlığın kesin çözümüne giden yolu açma kapasitesini" vurguladı. Raporda, Birleşik Krallık'ın Fas egemenliğini resmen tanımasa da projeyi "gerçekçi, güvenilir ve istikrara elverişli" olarak nitelendirdiği belirtiliyor.
Sınırlı Ama Kalıcı Askeri Gerilimler
Sahada, Birleşmiş Milletler Batı Sahra Referandum Misyonu (MINURSO) durumu izlemeye devam ediyor. Raporda, Mahbès kasabası yakınlarında ve Fas savunma duvarı boyunca meydana gelen birkaç silahlı olay anlatılıyor. Bazen top atışlarıyla birlikte gerçekleşen karşılıklı ateşler sivil can kaybına yol açmamış, ancak Rabat tarafından "halkın güvenliğini ve toprak bütünlüğünü tehdit eden apaçık düşmanca eylemler" olarak kınanmıştır.
Belgede adı geçen Fas askeri komutanlığı, bu bombardımanlardan birini "açık bir saldırganlık eylemi" olarak nitelendirmiştir. BM, mermilerin çoğunun çöl bölgelerine düştüğünü ve çok az maddi hasara yol açtığını belirtiyor. Bu arada MINURSO, mayın temizleme operasyonlarına devam etti: 2024-2025 yılları arasında 1.500'den fazla mayını imha etti ve yaklaşık 1.400 patlamamış mühimmatı etkisiz hale getirdi.
Tindouf Kamplarında İnsani Sıkıntı
Raporun insani yardım bölümü çarpıcı bir değerlendirme sunuyor. Cezayir, Tindouf yakınlarındaki mülteci kamplarında, beş yaş altı çocuklarda akut yetersiz beslenme oranı %13'e ulaşıyor. BM, uluslararası yardıma bağımlılığın kötüleştiğini, fonların ise azaldığını vurguluyor. Raporda, "azalan gıda alımının çocukların sağlığını doğrudan tehdit ettiği ve eğitime erişimi tehlikeye attığı" vurgulanıyor. Fas güney illerinde altyapı ve hizmetler geliştirirken, mülteci nüfusu uluslararası katkılara bağımlı kalmaya devam ediyor. Raporda, Mayıs 2025'te ilk kez özel bağışçılardan oluşan bir heyetin, fon kaynaklarını çeşitlendirmek amacıyla kamplara bir ziyaret gerçekleştirdiği, ancak ihtiyaçların hâlâ büyük ve karşılanmamış olduğu belirtiliyor.
BM acil bir çözüm çağrısında bulunuyor
Sonuç olarak rapor, çatışmanın ellinci yıl dönümünün anılmasının yeni bir çıkmaza yol açmaması gerektiğini yineliyor. "Durumun (...) gecikmeden siyasi bir çözüme ulaşmak için kolektif bir çaba gerektirdiğini" belirtiyor. Belge, kabul edilebilir bir uzlaşma çerçevesinde Güvenlik Konseyi kararlarıyla uyumlu bir çözüme duyulan ihtiyacı vurguluyor. Raporda, Fas'ın, "ciddi, güvenilir ve anlaşmazlığa son verme olasılığı yüksek" olarak sunulan özerklik önerisini, birçok ülkenin desteğiyle savunmaya devam ettiği vurgulanıyor. Metinde, birçok üye devletin artık bu plana destek verdiği ve Fas'ın tutumu etrafında bir uzlaşının kademeli olarak geliştiği vurgulanıyor.