Achterstand in asielaanvragen kan Nederlandse staat € 100 miljoen aan boetes kosten

De Nederlandse overheid riskeert een boete van maximaal € 100 miljoen vanwege het niet binnen een redelijke termijn afhandelen van asielaanvragen. Dit is het gevolg van een uitspraak van het Europese Hof van vorige week.

Het Hof van Justitie (HvJ-EU) in Luxemburg heeft bepaald dat Nederland zich moet houden aan de EU-regels die bepalen dat asielzoekers in de Verenigde Staten binnen zes maanden een beslissing moeten krijgen.

Lidstaten mogen de termijn in uitzonderlijke omstandigheden verlengen, bijvoorbeeld wanneer er in korte tijd een groot aantal aanvragen wordt ingediend. Het vorige Nederlandse kabinet heeft de maximale wachttijd wettelijk verhoogd naar 15 maanden.

De rechtbank oordeelde donderdag echter dat uitzonderingen niet mogelijk zijn wanneer er sprake is van "een geleidelijke toename van het aantal asielaanvragen over een lange periode". Uit de meest recente cijfers blijkt dat het aantal vluchtelingen in het eerste kwartaal van 2025 met 50% is gedaald .

De uitspraak betekent dat Nederland mogelijk tot € 7.500 aan voorwaardelijke boetes moet betalen aan zo'n 18.000 asielzoekers die negen tot vijftien maanden hebben moeten wachten op de afronding van hun zaak. De gemiddelde wachttijd bedraagt ​​ongeveer 18 maanden.

De Raad van State, de officiële juridisch adviseur van de regering op het gebied van Europees recht, had opheldering gevraagd aan het HvJ-EU nadat een Turkse asielzoeker de verlengde termijn bij de nationale rechtbank had aangevochten.

Minister van Asiel Marjolein Faber zei dat er "op korte termijn geen oplossing" is voor de achterstand in zaken. Faber heeft beloofd de voorwaardelijke boetes af te schaffen als onderdeel van haar plannen voor het "strengste asielbeleid ooit", maar ze heeft weinig vooruitgang geboekt en juridische experts waarschuwen dat haar plannen in strijd kunnen zijn met de Europese wetgeving.

Asieladvocaat Michael Yap vertelde de Telegraaf dat de overheid maatregelen moest nemen om de wachtlijst weg te werken. "De IND [immigratiedienst] behandelt zaken nog steeds in principe binnen een paar dagen. Maar het duurt maanden voordat ze beginnen."