Van ‘Afrikaanse leeuw’ tot ‘Simba’: Marokko loopt voorop in een duurzame pan-Afrikaanse veiligheidsvisie

In een snel veranderende regionale context, gekenmerkt door ingrijpende geopolitieke transformaties, onderscheidt de multinationale militaire oefening "African Lion", die in zijn 21e editie van 12 tot 23 mei 2025 in Marokko werd gehouden, zich als een belangrijk strategisch platform voor de herdefiniëring van de Afrikaanse veiligheid. Deze oefening, die gezamenlijk wordt geleid door Marokko en de Verenigde Staten, vormt het hart van een ambitieus project genaamd "Simba" – een geïntegreerde multinationale structuur van Afrikaanse brigades – dat is bedoeld om autonome en duurzame Afrikaanse veiligheid op te bouwen, in perfecte overeenstemming met de "Abidjan-doctrine" die in 2014 door koning Mohammed VI werd aangekondigd.

De editie van 2025 van de Afrikaanse Leeuw is een historisch keerpunt, met de deelname van meer dan 10.000 soldaten uit 40 landen, verdeeld over zes Marokkaanse regio's: Agadir, Tan-Tan, Tiznit, Kenitra, Ben Guérir en Tifnit. In een eerste fase (22-30 april) wordt de oefening ook uitgebreid naar Tunesië, wat de continentale dimensie ervan versterkt. Het gaat veel verder dan eenvoudige manoeuvres en vormt een basis voor reflectie over een Afrikaans veiligheidsmodel dat westerse technologische kennis combineert met regionale legitimiteit.

Geconfronteerd met de mislukkingen van externe benaderingen zoals de Franse operaties "Serval" en "Barkhane" in de Sahel, die leden aan een gebrek aan lokale legitimiteit en een gebrek aan begrip van de Afrikaanse sociale dynamiek, biedt de African Lion-oefening een alternatief op basis van Afrikaans leiderschap en gezamenlijke opbouw. Deskundigen als Abdelhakim Yamani, voorzitter van het Horizon Géopolitique Institute, juichen deze strategische koers toe. Hij benadrukt het belang van een holistische strategie onder leiding van lokale actoren.

Marokko lijkt een centrale rol te spelen in het herstel van de veiligheid in Afrika. De stabiele omgeving, solide instellingen, een modern leger dat voldoet aan de NAVO-normen en de actieve militaire diplomatie maken het koninkrijk tot een natuurlijke leider. Het land weigert militaire bases in het buitenland te vestigen. Daarmee behoudt het zijn soevereiniteit, maar blijft het wel samenwerken op militair gebied. Zijn ervaring met vredesoperaties onder auspiciën van de VN, met name in de Centraal-Afrikaanse Republiek en de DRC, toont zijn betrokkenheid bij Afrika aan.

Het project "Simba", voorgesteld door het Instituut Horizon Géopolitique, heeft als doel de ervaring van de Afrikaanse leeuw te institutionaliseren door een permanente structuur te creëren. Laatstgenoemde zou worden uitgerust met een tweetalig (Arabisch/Engels) mobiel hoofdkwartier, waarin regionale eenheden van ECOWAS of de G5 Sahel worden geïntegreerd. De focus ligt op inlichtingen, drones, cyberveiligheid en de uitbreiding van het bereik naar de Golf van Guinee en de Atlantische kust.

De aanpak beperkt zich niet tot het militaire aspect. Het integreert ontwikkelingsdimensies: inzet van drones voor bewaking, training van lokale troepen, ondersteuning van maatschappelijke projecten zoals toegang tot water, gezondheidszorg en onderwijs. Dit alles maakt deel uit van een regionale logica die aansluit bij initiatieven zoals ‘Toegang tot de Atlantische Oceaan’ voor de Sahellanden.

Daarmee is "African Lion 2025" niet alleen een demonstratie van macht, maar ook de start van een nieuw Afrikaans veiligheidsparadigma, belichaamd door "Simba" en geleid door een stabiel, legitiem en op de toekomst van het continent gericht Marokko. De echte uitdaging voor ons ligt in het consolideren van het Afrikaanse eigenaarschap, een evenwichtig internationaal partnerschap en het realiseren van tastbare voordelen voor de Afrikaanse bevolking.