Wetenschappers waarschuwen de wereld voor een nieuw tijdperk van opwarming van de aarde

Het is inmiddels onbetwistbaar dat de wereldwijde temperaturen de afgelopen jaren aanzienlijk zijn gestegen, wat heeft geleid tot natuurrampen en een groot aantal slachtoffers. Onderzoekers waarschuwen echter voor nog grotere gevaren in de toekomst.

In artikelen die gelijktijdig in het tijdschrift Nature Climate Change werden gepubliceerd, waarschuwden wetenschappers dat de wereld een periode van tientallen jaren zou kunnen ingaan waarin de wereldwijde temperaturen voortdurend 1,5°C boven het pre-industriële niveau liggen.

Het jaar 2024 markeerde een keerpunt: het werd het eerste jaar in de wereldkalender dat deze grens overschreed, met een gemiddelde temperatuurstijging van 1,55°C vergeleken met de periode 1850-1900, zo blijkt uit een analyse van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) op basis van zes grote internationale databases. Eerder, in juni 2024, werd al een opwarming waargenomen die deze grens overschreed, zo blijkt uit waarnemingen van het Europese Copernicus-programma.

De WHO benadrukte dat één enkele overschrijding van de grenswaarde van 1,5°C niet betekent dat de lange termijndoelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs volledig zijn mislukt, maar dat het wel een zorgwekkend teken is. Celeste Saulo, secretaris-generaal van de WMO, herinnerde eraan dat deze kloof niet per se een nederlaag in de klimaatstrijd betekent, maar wel een waarschuwing blijft.

Onderzoekers vermoeden dat deze eenmalige overschrijding van de 1,5°C-grens een ‘vroeg signaal’ zou kunnen zijn dat deze grens permanent wordt overschreden. Een groep onderzoekers uit Duitsland en Oostenrijk bestudeerde dit probleem door observatiegegevens en klimaatmodellen te combineren.

Wetenschappers hebben vastgesteld dat zodra een bepaalde opwarmingsdrempel per jaar wordt overschreden, de wereldwijde temperaturen gedurende twintig jaar op dat niveau blijven. Hoewel het nog te vroeg is om definitieve conclusies te trekken, waarschuwen onderzoekers dat de planeet zich waarschijnlijk nog maar aan het begin van deze fase bevindt en dat het nog een decennium, of ongeveer 10 jaar, zal duren voordat kan worden bevestigd dat de gemiddelde temperatuur gedurende een periode van 20 jaar boven de 1,5 °C zal blijven.

Deze schatting komt overeen met de voorspellingen van deskundigen van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), een door de VN gemandateerd orgaan. Volgens deze laatste schatting is er een kans van 50% dat de gemiddelde temperatuur op aarde tussen 2030 en 2035 met 1,5°C zal stijgen.

Deskundigen benadrukken hoe belangrijk het is om de opwarming van de aarde zoveel mogelijk tegen te gaan. Elke graad meer brengt inderdaad grotere risico's met zich mee, zoals extreme hittegolven en het verdwijnen van het zeeleven. Het is daarom tijd voor actie om te voorkomen dat de situatie onomkeerbaar wordt.