EU zou tegen 2030 nieuwe leden kunnen toelaten, aldus hoofd buitenlandbeleid

De Europese Unie zou tegen 2030 nieuwe leden kunnen toelaten, aldus hoofd buitenlandbeleid. Ambtenaren prezen de hervormingsinspanningen van koplopers Montenegro en Albanië, maar bekritiseerden tegelijkertijd de terugval in Servië en een nog sterkere democratische achteruitgang in Georgië.

De uitspraken kwamen nadat de Europese Commissie haar jaarverslagen publiceerde over 10 landen die lid willen worden van de EU, nadat de invasie van Oekraïne in 2022 een nieuw elan had gegeven aan een proces dat al lang op sterven lag.

"De grootschalige invasie van Rusland in Oekraïne en de geopolitieke verschuivingen maken de argumenten voor uitbreiding overduidelijk", vertelde Kaja Kallas aan verslaggevers. "Het is een noodzaak als we een sterkere speler op het wereldtoneel willen zijn."

Ze voegde eraan toe dat "de toetreding van nieuwe landen tot de Europese Unie tegen 2030 een realistisch doel is" en zei dat Montenegro het verst gevorderd is in het toetredingsproces en, naast Albanië, een koploper is.

Kallas, voormalig premier van Estland, zei ook dat het EU-lidmaatschap een "belangrijke veiligheidsgarantie" voor Oekraïne zou kunnen zijn en dat geen enkele kandidaat-lidstaat ooit zulke ingrijpende hervormingen had doorgevoerd tijdens een oorlog.

Toen hij een publiek in Brussel toesprak vanuit de belegerde stad Pokrovsk, zei de Oekraïense president Volodymyr Zelensky dat hij wil dat Oekraïne vóór 2030 tot de EU toetreedt.

Ambtenaren prezen ook Moldavië, waarvan de regering Rusland ervan beschuldigt een ongekende sluwe campagne te voeren om kiezers te beïnvloeden door middel van illegale partijfinanciering, stemmenkoop en propagandacampagnes. De EU-commissaris voor uitbreiding, Marta Kos, zei dat Moldavië, met een bevolking van 2,4 miljoen inwoners, de grootste vooruitgang van alle landen in één jaar heeft geboekt, "ondanks de voortdurende hybride dreigingen en pogingen om het land te destabiliseren op zijn weg naar de EU".

Maar er was scherpe kritiek op de autoriteiten in Georgië, dat volgens Kos slechts in naam een ​​kandidaat-lidstaat van de EU was. EU-leiders stopten de toetredingsonderhandelingen met Georgië vorig jaar, na een gewelddadige onderdrukking van vreedzame demonstranten die de straat op gingen tegen de door Rusland geïnspireerde wet op "buitenlandse agenten". Deze wet verplicht maatschappelijke organisaties zich te registreren onder dit stigmatiserende label als ze geld uit het buitenland ontvangen.

Het Europees Parlement meldde in juli dat na de protesten meer dan 500 mensen waren vastgehouden op grond van "administratieve procedures", van wie er 300 vervolgens werden gemarteld of andere vormen van onmenselijke en vernederende behandeling.

Kos richtte zich rechtstreeks tot de Georgische regeringsleiders en zei dat ze mensen wegtrokken van de EU: "Als u de EU serieus neemt, luister dan naar uw volk en stop met het opsluiten van oppositieleiders, journalisten en mensen die anders denken dan u. Dan kunnen we praten."

Ambtenaren zeiden dat de vooruitzichten voor Servië gemengd waren. De autoritaire president, Aleksandar Vučić, kampt al een jaar met massale protesten tegen corruptie, aangewakkerd door de ramp met het treinstation van Novi Sad, waarbij een instortende dakluifel 16 mensen het leven kostte. De commissie, die er al lang van wordt beschuldigd Servië te soft te behandelen, heeft onlangs een hardere lijn tegen de regering aangenomen. Kos bekritiseerde de "terugval in de vrijheid van meningsuiting en academische expressie" en zei dat de Servische autoriteiten "hun strategische keuze duidelijk moeten maken" door anti-EU-retoriek te vermijden.

Voor de uitbreiding van de EU is unanimiteit van de huidige 27 lidstaten, waaronder Hongarije, vereist. De Hongaarse regering blokkeert de volgende stap in de toetredingsonderhandelingen met Oekraïne, met als onbedoeld gevolg dat de voortgang van Moldavië wordt stopgezet, aangezien de twee processen met elkaar verbonden zijn.

Om het veto van Boedapest te ontwijken, onderzoeken ambtenaren hoe ze de onderhandelingen kunnen voortzetten zonder formele goedkeuring van alle 27 landen.

Sommige politici hebben opgeroepen tot hervorming van de EU voordat nieuwe leden worden toegelaten, te midden van de bezorgdheid dat een unie van meer dan 35 landen een recept voor politieke verlamming zou zijn. Dit zou bijvoorbeeld kunnen betekenen dat het veto op buitenlands beleid, dat de EU "gegijzeld" zou hebben gehouden door één lidstaat, moet worden afgeschaft.

Kos suggereerde dat het niet nodig was de EU te hervormen voordat Montenegro, met een bevolking van 624.000 inwoners, of Albanië, met 2,7 miljoen inwoners, zou worden toegelaten, volgens gegevens van de Wereldbank. Ze zei dat er "geen grote financiële gevolgen" zouden zijn voor een gebied dat belangrijk is voor bestaande leden van de uitbreiding met deze landen.

In besloten kring geven functionarissen toe dat Oekraïne, met een bevolking van 41,4 miljoen voor de oorlog en enorme wederopbouwbehoeften, een ander verhaal is en dat toetreding tot de EU lastige keuzes zal opleveren voor enkele van Kievs trouwste bondgenoten, met name netto-ontvangers van EU-fondsen, zoals Polen.

Gevraagd naar het beëindigen van veto's op het gebied van buitenlands beleid, zei Kallas dat de EU de kans had gehad om te bespreken hoe ze functioneerde. Hij voegde eraan toe: "De wereldorde verandert op dit moment en het is voor ons een vraag wat onze rol daarin is en of we dit geopolitieke spel kunnen spelen. En we kunnen dit spel alleen spelen als we beslissingen kunnen nemen."